Regesta Imperii - Online Quellen zur Reichsgeschichte

Konrad I. Erstes Pontifikat (1161-1177) - RIplus Regg. EB Mainz 2 [n. 20]

1163 März 31 bis April, Mainz

URI Merken

Reichstag, auf welchem der Kaiser schwere rache wegen der ermordung des Erzbischofs Arnold an den Mainzern nimmt. Murus Mogontie destructus est ob necem Arnoldi archiepiscopi. Excidium Mogontiae factum est ab imperatore Friderico. Ann. S. Petri Erphesf. in: M. G. SS. XVI, 22. ‒ (Ann. Aquenses. in: M. G. SS. XVI, 686.). Anno Domini 1163. Imperator Mogoncie conventum habuit, et in ultionem episcopi occisi murum civitatis cum turribus deiecit, interfectores autem proscribens, quosdam vita, quosdam rebus omnibus abiudicavit. Ann. Palid. in: M. G. SS. XVI, 92; Fridericus imperator Mogontie conventum habuit, murum civitatis cum domibus destruxit, interfectores episcopi quosdam vita, quosdam rebus abiudicavit. Ann. Magdeb. in: M. G. SS. XVI, 192; Imperator autem comperto tanto facinore, nimio zelo in iram exarsit, et omnibus Mogunciacensibus offensam suam minaciter promulgavit. Qui omnes metu consternati, cum uxoribus et parvulis et omni suppellectili ante faciem imperatoris fugerunt, et urbem omni auxilio destitutam in manu vastatoris reliquerunt. Rex autem cum omnibus fere totius regni principibus et plurimis episcopis veniens, muros civitatis et plures domus destruxit, claustrum etiam sancti Jacobi funditus destruens monachos expulit, quoniam abbas eorum proditor fuisse dicebatur episcopi et suorum. Cuius claustri monachos palantes hac et illac vidimus, quorum alii quas scientia et mores commendabant, pro misericordia vix suscepti, alii ad seculum reversi sunt. ‒ Ann. Egmundani. in: M. G. SS. XVI, 462; Imperator pascha (März 24) Wormacie celebravit et in octava cum principibus Moguncie curiam habuit. Urbani pene omnes, exceptis valde paucis de infimis, et quibusdam qui ad graciam cesaris prius venire meruerunt, de civitate fugerunt, ne inveniret eos illic cesar. Unus quidam de tanta turba sceleratorum, Brunger nomine, captus et ante cesarem ductus, capitalem sententiam accepit. Godefridus abbas sancti Jacobi imperatori presentatus, ut se de obiectis expurgaret, inducias accepit; sed non valens, pulsus est ab abbacia et patria. Monachi vero iussu cesaris in una domo clausi, qui ante obedienciarii erant, videntes in malo se positos, alii per fenestras, alii quocunque ingenio fugam captabant, reliqui abire permissi sunt. Sicque illo in loco divina obmissa sunt. Murus eciam civitatis iubente cesare in circuitu destructus est. Ann. Disib. in: Böhmer, Font. III, 216. u. M. G. SS. XVII, 30; Mogontia propter facinus occisi pontificis in iudicio Friderici imperatoris muris subrutis et vallorum munitionibus adequatis iuxta scita legum et canonum iure civitatis privatur. Ann. Ratispon. in: M. G. SS. XVII, 588; Anno domini 1163. Imperator curiam celebrem apud Mogontiam habuit, et quosdam convictos de interfectione archiepiscopi Arnoldi digna ultione multavit, et ad reprimendam civium insolentiam murum destrui civitatis mandavit. Godefridus Col. (Ann. Col. max.) in: Böhmer, Font. III, 436 u. M. G. SS. XVII, 778; Quae vindicta secuta sit mortem domini Arnoldi, hic credimus non tacendum. Ab imperatore proscripti perpetuo exilio sunt damnati, hi scilicet, qui manu nefanda ipsum facinus perpetrarunt. Ipsa civitas omnibus iuribus ac libertatibus ac privilegiis perpetuo est privata. Murus et fossatum et alie turrium munitiones sententialiter condempnata et destructa funditus et eversa, ita ut civitas ipsa deinceps lupis et canibus, furibus et latronibus pateat pervia, nec unquam reaedificandi habeat facultatem. Insuper et plebs ipsa perpetua infamia subiaceat, totius deinceps exsors gratiae et honoris. Destructae etiam sunt munitiones ipsius ecclesiae in diversis locis, et ecclesia multipliciter afflicta. Christiani Chron. Mog. in: Böhmer, Font. II, 264 u. Jaffé, Mon. Mog. 692. (Vergl. Pannenborg, Ueber den Ligurinus. in: Forschungen z. deutsch. G. XI, 253, wo namentlich darauf hingewiesen wird, dass in der ausgabe von „Guntheri Ligurinus" von Spiegel S. 22 ein theil von Christian's chronik zuerst gedruckt erscheint.) ‒ Turribus haec eadem quondam, murisque superba, Pene fuit toto sedes notissima regno. Donec ob infandum, detestandumque furorem Strata, luit meritas, occiso Praesule poenas, Inde ruinosis deformis et horrida muris, Testatur iustas offensi principis iras.‒ Guntherus Ligurinus (edit. 1531) 22; Imperator Moguntiae curiam celebravit, muros civitatis cum turribus destruxit, interfectores episcopi quosdam vita, quosdam rebus spoliavit. Chronica montis sereni. in: M. G. SS. XXIII, 152; Imperator de Italia revertitur et circa purificationem sancte Marie principum frequencia apud Wirciburg excipitur ac post paschalem solemnitatem Mogonciam cum magno terrore ingressus curiam suam ibidem habuit, civibusque timore in diversa fugatis, murum in circuitu omnesque municiones civitatis funditus destrui precepit. Chron. Sampetr. ed. Stübel. in: Geschqq. der Prov. Sachsen. Erfurt I, 32. ‒ Manches detail dieser berichte trägt ein unverkennbares gepräge der ausschmückungen an sich und es dürfte schwer sein, die wirklichkeit von den zuthaten zu scheiden. Vergl. Raumer, G. d. Hohenst. II, 183; Reuter, Papst Alexander III. Bd II. 160 u. 584; Varrentrapp, Christian I von Mainz. 14 u. 15; H. Prutz, K. Friedrich I. Bd I, 343 u. 344; Franklin, Reichshofgericht. I, 78. ‒ Bezüglich der zerstörung der mauern vergl. Hennes in den Period. Bl. d. Hess. V. 1854 S. 105 flgde. und „Der Holzthurm in Mainz." in: Ztsch. d. Ver. f. Rhein. G. II, 350; Giesebrecht, Kaisergeschichte V, 373.
[Nummer im Druck: 19]