Regestendatenbank - 201.916 Regesten im Volltext

RIplus | Erzbischöfe von Mainz - Böhmer, Regesta archiepiscoporum Maguntinensium 1 (742?-1160)

Sie sehen den Datensatz 2048 von insgesamt 2048.

Wir stellen hier gleich die ereignisse zusammen, welche als directe folgen der ermordung Arnolds zu derselben in unmittelbarer beziehung stehen. Eine versammlung von fürsten und Bischöfen zu Erfurt sprach am 25 Juli 1160 die excommunication über die Mainzer aus. (Principum episcoporumque Conventus VIII Kal. Augusti super regni negociis Erfordie celebratur, ubi Mogoncienses immanis facinoris rei extinctione luminum, ut par fuit, execrantur et communione privantur. Chron. Sampetr. ed. Stübel in: Geschqq. d. Prov. Sachsen. I, 31.) Diese hatten sofort nach Arnold's tod auf den "von blut noch rauchenden Bischofssitz" den Zähringer Rudolf erhoben, der ein verwandter des kaisers war und durch dessen wahl sie der rache des kaisers entgehen zu können glaubten. (Perpetrato hoc scelere, alium sibi creare satagunt scelerati, nullam clericis, quorum intererat eligendi licentiam concedentes. Assumptoque quodam Rudolfo, cognomine Clobelouch,1 fratre scilicet ducis Zeringiae, eum in sedem collocant, adhuc occisi presulis sanguine fumigantem. Hoc autem factum est, ut possent ultionem imperatoriam, quam quidem meruerant, evitare. Erat enim idem Rudolfus vir potens in amicis, ipsius imperatoris consanguineus propinquus. Christiani Chron. Mog. in: Böhmer, Fontes II, 263 u. Jaffé, Mon. Mog. 690; Scelere peracto sceleris auctores eum clero, licet coacto, Rudolfum, filium Cunradi ducis de Zeringen, episcopum substituerunt, postposita fide quam prius in manus imperatoris dederant. Ann. Disib. in: Böhmer, Fontes III, 215 u. MGH SS 17, 29.) Rudolf gegenüber stellten der Pfalzgraf Conrad u. der Landgraf Ludwig am 29 Oct. zu Frankfurt den Propst Christian zu Merseburg als Erzbischof von Mainz auf. (Canonici duos elegerunt, Conradum de Widelesbach et Christianum juvenem strenuum et virilem. Ann. Stad. in: MGH SS 16, 346; Qui [Mogoncienses] tam gravem sui casus damnacionem parvipendentes vel pocius dissimulantes Rudolfum Berchtoldi ducis germanum sibi presulem elegerunt, quo contra Cunradus palatinus ac Ludewigus lantgravius IIII. kal. Novembris apud Frankenfurt, suffraganeorum episcoporum ac Treverensis legati apostolici non presencia, immo legacione freti, Christianum Merseburgensem prepositum, paucis arbitris, episcopum constituerunt. Hinc parcium sedicio oritur, rerum facies contra bonum et equum variatur, dum laycorum pro arbitrio ecclesiastica disponuntur, potentum quorundam violencia episcopium incursatur, evisceratur, devastatur. Chron. Sampet. ed. Stübel in: Geschqq. der Pov. Sachsen. I, 31; Adjiciunt etiam, quod in ecclesiam Mog. velit intrudere illum non Christianum sed Antichristum apostatum suum. Epistola Joh. Saresb. in: Baronii Ann. eccl. ed. Mansi, XIX, 208; Bouquet-Delisle, Recueil hist. XVI, 512; Giles, Opera I, 201.) ‒ Rudolf begab sich, einen arm von dem kreuz Benna mit sich nehmend, nach Italien, um bei dem Papst und dem Kaiser seine anerkennung zu erwirken. Dies gelang ihm jedoch nicht (Totum quod residuum fuit, Rudolfus cum beneplacito Moguntiensium sumpsit et placaturus sibi et illis imperatorem, Longobardiam pergit; sed frustra perrexit, quia Cunradus palatinus alium nomine Cristianum episcopum levavit, et rex munera Rudolfi et aurum sprevit; sicque Moguntienses cum suo episcopo delusi sunt. Ann. Disib. in: Böhmer, Fontes III, 215 u. MGH SS 17, 30.), vielmehr sprach die von Papst Victor IV am 20 Juni 1161 nach Lodi berufene allgemeine synode in gegenwart des kaisers den bann über die beiden erwählten, Rudolf und Christian, sowie über die mörder Arnold's aus. (Proficiscitur [Rudolfus] versus Romam. Sed praevolaverat fama ad curiam, quae facta fuerant, manifestans. Et venerabilis papa, tactus dolore cordis intrinsecus de morte crudelissima archiepiscopi, et de insania intrusionis Rudolfi per manum laicam, et eorum maxime, qui crimen homicidii perpetrarunt, ipsam intrusionem, intrudentes cum intruso, excommunicationis anathemate condempnavit. Christiani Chron. Mog. in: Böhmer, Fontes II, 264 u. Jaffé, Mon. Mog. 691; Apud Laudam civitatem XII. kal. Julii Victor papa generali habita synodo, presente imperatore Friderico, Rudolfum Mogontinum electum et Cristianum superelectum, utrosque ecclesiastica censura deposuit ac Cunradum, Ottonis Noricorum palatini comitis germanum, prefate sedi intronizavit. 1168 Rudolfus, quem Mogontini post necem Arnoldi episcopum elegerant, cum apud Alexandrum, qui et Rulandus, diu exulasset, in graciam imperatoris rediit, a quo Leodiensi ecclesie est prefectus episcopus. Chron. Sampetrinum. ed. Stübel in: Geschqq. der Prov. Sachsen. Erfurt I, 32 u. 33; In ipso etiam concilio [Laude] fuerunt excommunicati ... ac etiam omnes illi, qui interfecerunt Maguntinum aeum [Arnoldum] et qui in eius morte consenserunt etc. Otto Morena. in: MGH SS 18, 632.) ‒ Herzog Berthold v. Burgund bittet den König Ludwig von Frankreich brieflich, sich seines bruders Rudolph anzunehmen. "Nacta igitur opportunitate dilectissimum fratrem nostrum Radulfum non qualitercunque, sed canonica electione (quod vos latere non credimus) in archiepiscopatu Moguntino investitum, sed a praefato imperatore nostro (qui ob nostri generis odium alium superintulit) valde aggravatum gratiae vestrae manutenendum transmittimus et committimus, plurimum deprecantes, ut in omnibus negotiis ipsius, et apud dominum papam Alexandrum et ubique prodesse velitis, et quandoque per vestram et apostolicam auctoritatem restitutus et stabilitus, nos et ipse cum omni parentela nostra et amicis tantis beneficiis vestris condigne respondere possimus et eo devotius, quando vos in ipsius auxilio benigniorem exhibueritis." Freher, SS. rer. Germ. (edit. tertia) I, 428. Vergl. Zell, a. a. o. 113 und 128.   Auf einer am 31 März 1163 zu Mainz gehaltenen fürstenversammlung fällte der Kaiser einen spruch, durch welchen die mörder Arnold's, unter ihnen der Abt von St. Jacob, zu ewiger verbannung verurtheilt, die befestigungen von Mainz zur schleifung bestimmt, die privilegien der stadt aufgehoben wurden. (Die ausführlichen quellenberichte hierüber folgen unten bei Erzbischof Conrad zu 1163 März 31 ‒ April.)

Anmerkungen

  1. 1Ueber diesen beinamen, mit welchem spottweise ein geiziger belegt wurde, vergl. Schreiber, G. v. Freiburg i. B. 90. und Zell, Rudolf v. Zäringen. in: Freiburger Diöcesan-Archiv. VII, 111. ‒ Durch urk. des Philipp v. Hohenfels von 1264 erhält "Baldemar dictus Clobelouch" ein erblehen. (Baur, Hess. Urk. V, 41.) Als eigenname kommt "Knobloch" sehr häufig vor, z. B. in der Zimmerschen Chronik. IV, 535a. und in Böhmer, Cod. dipl. Moenofranc. 278, 285, 289 etc.

Nachträge

Nachtrag einreichen
Einreichen
Empfohlene Zitierweise

RIplus Regg. EB Mainz 1 [n. 2048], in: Regesta Imperii Online,
URI: http://www.regesta-imperii.de/id/d84e27c8-e29c-42b1-b463-714b0439d278
(Abgerufen am 29.03.2024).

Bestandsinformationen