Regestendatenbank - 201.916 Regesten im Volltext

RI III Salisches Haus (1024-1125) - RI III,5,2

Sie sehen den Datensatz 333 von insgesamt 1068.

Papst Leo IX. bestätigt (concedimus ... confirmamus) Bischof Dietrich von Verdun (fratri Theoderico Virdunensis eccl. praesuli) wunschgemäß und auf Intervention der Äbtissin Ava (Theoderici ... presulis consensu et Avae abbatissae ... interventu) zahlreiche Mansen, Kirchen, Mühlen, Besitzungen und Rechte an genannten Orten des von Bischof Haimo renovierten, an der Scance gelegenen Klosters St-Maur in Verdun (locum in suburbio Virdunensi iuxta rivulum Scanciae situm et in honorem s. Johannis Baptistae et s. Johannis Evangelistae consecratum, ubi ss. Mauri, Salvini atque Aratoris corpora ... venerantur ... quae Heimo episcopus renovavit) (D. Verdun) mit allem Zubehör, das Recht, dass Pfarrer in den dem Kloster gehörenden Kirchen der Diözese Verdun nur mit dem Willen der Äbtissin eingesetzt werden dürfen (ad altaria eccl. in episcopio vestro sitarum ... nulli liceat aliam introducere personam, nisi quam sororum consilio abbatissa conduxerit), und das Recht der freien Wahl der Äbtissin (eligendi ... abbatissam ... liberam ipsis concedimus facultatem), das nur bei Streit im Konvent an den Bischof devolvieren soll.

Originaldatierung:
Dat. IX kal. Nov. pm. Petri diac., bibl. et canc. SAS a. d. Leonis IX papae I, ind. III.
Incipit:
Si devotis Dei fidelium petitionibus ...

Überlieferung/Literatur

Orig.: – . Kop.: 1) 1599, Barle-Duc, Arch. dép., 40 H 15 n. 7; 2) 1627, Barle-Duc, Arch. dép., 40 H 15 n. 6 (franz. Übersetzung); 3) 1656, Barle-Duc, Arch. dép., 40 H 15 n. 8; 4) 17. Jh., Barle-Duc, Arch. dép., 40 H 16 n. 20; 5) 1714, Barle-Duc, Arch. dép., 40 H 15 n. 9; 6) 17./18. Jh., Barle-Duc, Arch. dép., 40 H 15 n. 2; 7) 17./18. Jh., Barle-Duc, Arch. dép., 40 H 21 n. 6 p. 274; 8) 17./18. Jh., Barle-Duc, Arch. dép., 40 H 15 n. 4; 9) 17./18. Jh., Barle-Duc, Arch. dép., 40 H 15 n. 2; 10) 1719, Barle-Duc, Arch. dép., 40 H 15 n. 5; 11) 1725, Barle-Duc, Arch. dép., 11 F 85 p. 1. Drucke: Calmet, Hist. de Lorraine I pr. 424;2II pr. 280; Gall. chr. XIII Instr. 559; Migne, PL 143, 626; Roussel, Hist. de Verdun II pr. 9 (fragm.); Duhamel, Pape Léon IX 252. Reg.: Georgisch, Regesta I 375 n. 22; Bréquigny, Table chronologique II 44; Höfler, Deutsche Päpste II 372; J 3189; Wauters, Table chronologique I 671; Santifaller, Elenco 356; Parisse, Bullaire n. 24; Santifaller, LD 122; JL 4190. Lit.: Mabillon/Ruinart, Ouvrages posthumes 427f.; Höfler, Deutsche Päpste II 56; Hunkler, Leo IX. 283; Roussel, Hist. de Verdun I 238f., II 180; Clouet, Hist. de Verdun II 11f., 65f.; Steindorff, Heinrich II 93; Brucker, L'Alsace II 44; Gabriel, Verdun au XIe siècle 122ff., 502ff.; Sackur, Cluniacenser II 321f.; Hauck, Kirchengeschichte III 492f.; Drehmann, Simonie 23, 77; Lerche, Privilegierung 174, 196; Bloch, Klosterpolitik 210ff.; Brakel, Heiligenkulte 255; Santifaller, Apprecatio 297; Haubrichs, Urkunde Pippins 17f., 20, 36; Wolter, Synoden 417; Sandmann, Theoderich von Verdun 329; Seibert, Abtserhebungen 112ff.; Hirschmann, Verdun I 227, 242, 244f., 247ff., II 512, III 834ff.; Munier, Léon IX 184; Boshof, Bistum Verdun 87; Dahlhaus, Urkunde, Itinerar und Festkalender 13.

Kommentar

Zur Überlieferung vgl. Meinert, PUU in Frankreich I 70, 72, 171 sowie Parisse, Bullaire n. 24. Das Privileg ist im Teil der Besitzaufzählungen Nachurkunde zu jenem Johannes' XIX. (n. 109). Dem Privileg war, wie sich aus zahlreichen Abschriften ergibt, eine als Chrismon gestaltete Invokation vorangestellt. Die umfangreiche Liste umfasst Güter in Verdun und dessen Umgebung, sowie den Diözesen Metz, Trier und Lüttich. Bemerkenswert ist das schon von Johannes XIX. (n. 109) bestätigte Recht auf den Marktzoll in Verdun (teloneum in civitate). Das im Zweifelsfall an den Bischof devolvierende Recht der Äbtissinnenwahl ergibt sich aufgrund seiner Besitzrechte an dem Kloster. Der Ausstellungsort ergibt sich aus Leos IX. Aufenthalt in Mainz vom 19. 29. Oktober (vgl. nn. 655, 657, 658, 665). An der Echtheit wird nicht gezweifelt.

Nachträge

Nachtrag einreichen
Einreichen
Empfohlene Zitierweise

RI III,5,2 n. 661, in: Regesta Imperii Online,
URI: http://www.regesta-imperii.de/id/1049-10-24_1_0_3_5_2_333_661
(Abgerufen am 28.03.2024).