Regestendatenbank - 201.916 Regesten im Volltext

RI II Sächsisches Haus (919-1024) - RI II,3

Sie sehen den Datensatz 279 von insgesamt 1375.

Otto III. bestätigt dem Bischof Sigefred von Parma, der auf Wunsch und Bitte der Kaiserin Theophanu vor ihm erschienen ist, die dem Bistum Parma von Otto I. übertragenen Besitzungen, 〈Borgo San Donnino, die Abtei Berceto〉, den Districtus in Parma und im Umkreis von drei Meilen und verfügt, daß der von dem Bischof bestellte Missus oder Vicedom als königlicher Missus zu gelten habe und dieselben Funktionen ausüben solle wie der königliche Pfalzgraf. Außerdem befiehlt der König, daß niemand in Ferrara von den auf einem der Wasserwege durchfahrenden Schiffen aus Parma eine Abgabe einheben dürfe (qualiter interventu ac peticione nostre genitricis Theophanie ... Sigefredus sancte Parmensis ecclesie episcopus nostram adiens clementiam peciit ut ... omnes res episcopio Parmensi attinentes 〈videlicet burgum sancti Donnini ... abbaciam de Berceto ...〉 nec non districtum Parmae civitatis cum muro et theloneo insuper et tria milliaria in circuitu ipsius ciuitatis quae ... auus noster Otto ... Parmensi ecclesie ... contulit ... confirmaremus sibi et ecclesie sue. ... Cuius precibus annuentes et mala omnia que acciderunt sepe inter comites ipsius comitatus et episcopos ... considerantes, ut penitus praeterita lis et scisma euelleretur et ut ipse pontifex cum clero sibi commisso pacifice uiueret, res et familias tam cuncti cleri eiusdem episcopii ... et cunctorum hominum infra eandem ciuitatem habitantium de iure publico in eiusdem ecclesiae ius et dominium et districtum et murum ipsius ciuitatis et theloneum et omnem publicam fonctionem tam infra ciuitatem quam extra ex omni parte ciuitatis infra tria milliaria, destinata scilicet atque determinata per fines et terminos sicuti sunt loca uillarum cum nominibus defixa castrorum. In oriente scilicet Benecite, Caselle, Colorite. In meridie Purpuriano, Albari, Uicoeffuli. In occidente Uicoferdulfi, Fabriorio, Elli. In septentrione Banganciola, Casale, Pallangatini, Terabiano ... remota occasione ullius reprehensionis ut habeat pontifex eiusdem ecclesie uel missus ipsius potestatem deliberandi et diiudicandi seu distringendi ueluti si praesens esset noster comes palatii nec non et regias uias aquarumque decursus seu ripam Padi fluminis duodecim pedum iuxta aquae alueum a capite Tari usque ad Bouem curtum sive arenam carnarium azadrum publica pascua uias ingressus publicos in circuito ipsius civitatis, uidelicet in locis Henaciano Monasteriolo Albareto Frascerium quod dicitur Pecorile cum aliquantis terris apertis iacentibus inter fines designatos: a mane vallis quaedam Bosedana. A meridie uia quae pergit ad ipsa pascua et terra canonicorum ipsius ecclesiae. In sera uia publica quae dicitur Laualtulo a septentrione pertinentia uille Marturiano aliquantula terra gerbida cum frascario in Matricule Somardico Uicofredulfi Bucitulo Colliclo iacente in oriente iuxta aque ductum qui pergit ad uicum Fredulfi terram de carrucis in nauticis uie alicubi iacentem infra ipsum comitatum seu etiam ripas omnium fluminum infra ipsum comitatum manentium uillam de Albazano cum famulis, terram Dudonis terram Andree Tallamasi iuxta Suspirium, palludem integram iuxta pratum regium, 〈seu burgum sancti Donnini atque abbaciam de Berceto〉 ... et omne quicquid rei publice pertinet insuper et omnes homines infra eandem ciuitatem uel praelibatos fines habitantes ... nullam exinde functionem alieni nostri regni persone persolvant siue alicuius placitum custodiant nisi Parmensis ecclesie episcopi ... sed habeat ... episcopus licenciam distringendi distribuendi uel deliberandi tamquam noster comes palatii omnes res et familias tam omnium clericorum eiusdem episcopii quamque et omnium habitantium infra praedictam ciuitatem nec non et omnium hominum residentium sub prefatae ecclesiae terra siue libellariorum siue precariorum seu castellanorum omnia supradicta nostre confirmationis praecepto confirmamus atque corroboramus sepe dicto Sigefredo Parmensi episcopo sueque ecclesie, eo uidelicet ordine ut nullus marchio, comes, uicecomes, dux ... de predictis rebus et familiis ... se intromittat ... si acciderit de praedictis rebus et familiis sine pugna legaliter non posse diffiniri ... concedimus eiusdem episcopi misso siue vicedomino ut sit noster missus et habeat potestatem deliberandi et diffiendi atque diiudicandi tamquam noster comes palatii. Insuper etiam concedimus ut si aliqua nauis alicuius castelli episcopii Parmensis per Padum aut per aliquam aque ductum Ferrariam transierit nullus exinde tributum exigat aut requirere temptet = nach B). ‒ Udelbertus canc. ad uicem petri episcopi et archicanc.; verfaßt mit vielen Umstellungen und in ihrer Echtheit angezweifelten Zusätzen auf Grundlage der Vorurkunde O. I. 239, die Ottenthal als zuverlässig erwiesen hat. (Exkurse zu otton. DD. III. MIÖG. Ergb. I. 143‒155. „Noverit omnium sancte dei ecclesie fidelium.”

Überlieferung/Literatur

fehlt.

Notarielle Abschrift aus dem 12. Jh. (Ego Puteolisius sacri palatii notarius autenticum huius exempli uidi et legi et sic ibi continebatur ut in hoc legitur exemplo praeter litteras uel sillabas plures uel pauciores.) im Germanischen Museum zu Nürnberg (B); Abschrift des 14. Jh. in einem Chartularfragment: Cancello L, Liber 40/17, f. 4 im Arch. capitolare zu Parma (C); Notarielle Abschrift des 16. Jh. von „Ubaldus sacri palatii notarius” ebd. (D); Abschrift d. 16. Jh. i. Arch. di Stato, Reggio-Em., Arch. Malaspina-Torelli, Pergamene ed atti, mazzo IV, (E); Abschrift von Ughelli aus d. 17. Jh. Bibl. Barberini XL/19, f. 521, im vatikanischen Archiv (U).

Ughelli, Italia sacra ed. I. (1644) 2, 203 ex cod. tabularii Vaticani (U'); Affò, Storia di Parma I, 367, No. 77 (B' aus B); MG. DD. O. III. 458‒460, Nr. 54 (aus B' u. U); R. Schmidt, Einige Kaiserurk. d. germ. Museums. Mit aus dem Germ. Nationalmuseum Nürnberg 1898, 26‒29, Nr. II. (aus B).; Drei, Le carte degli arch. Parmensi dei sec. X.‒XI. Arch. sto. per le prov. Parmensi NS. XXIV. 1924, 246‒249, No. LXXVI (aus D u.B').

Böhmer 663; Stumpf 924.

Kommentar

Die Überlieferung dieser siedlungsgeschichtlich und für die Kenntnis des Wirtschaftslebens wichtigen Urkunde ist besonders verwickelt. Der älteste Druck Ughellis erfolgte nach einer Kopie im vatikanischen Archiv, von der uns nichts Näheres bekannt ist. Die Wiedergabe von Affò stützte sich auf die damals in dem bischöflichen Archiv zu Parma befindlichen Kopie aus dem 12. Jh. des Notars Puteolisius; sie diente mit dem von Ughelli gebrachten Text Erben als Grundlage der Edition für die DD. der MG. Mehr als ein Jahrzehnt später tauchte die verlorengegangene Kopie (B) wieder auf und gelangte durch Kauf in den Besitz des Germ. Nationalmuseums; sie wurde von Schmidt in dem Anzeiger 1898 veröffentlicht. Der neueste Druck von Drei (1924) ist jedoch ohne Kenntnis dieser Kopie auf Grundlage der Parmenser Abschrift des Notars Ubaldus aus dem 16. Jh. und der vorhergehenden Drucke erfolgt. Erben hatte schwere Bedenken gegen die Echtheit von D 54 ausgesprochen und das Diplom zwar in die echten Privilegien eingereiht, aber seine Fassung, soweit sie nicht auf die Vorurkunde Ottos I. zurückgeht, als gefälscht bezeichnet. Im Gegensatz dazu hat Drei ihre Echtheit nicht bezweifelt. Durch die Auffindung der älteren Kopie sind allerdings die Grundlagen der Ansicht Erbens geschwächt worden, doch kann man die Urkunde auch jetzt nicht in allen ihren Teilen als vollkommen gesichert ansehen; jedenfalls müßten die Interpolationen, die vor allem die Verleihung von Borgo San Donnino und Berceto betreffen, schon sehr früh im 11. Jh. oder in der ersten Hälfte des 12. Jh. vorgenommen worden sein. Über Borgo S. Donnino vgl. Schneider, Burg u. Landgem. 212 f. ‒ Die Grenzziehung des Weichbildes ist ohne Schwierigkeiten an der Hand der Karte festzustellen: Benecite = Beneceto; Caselle = Casello; Colorite = Coloreto; Purpuriano = Porporiano; Albari = Alberi; Vicoeffuli = Viglieffio; Vicoferdulfi = Vicofertile; Fabriorio = Fraore; Elli = Eja; Banganciola = Bagnano; Casale Pallangatini = Baganzolino; Terebiano = ?. ‒ Schwieriger ist die Deutung der folgenden Ortsangaben; es handelt sich hier um Niederlassungen an den großen und kleineren Verkehrswegen, die in Parma zusammenliefen: Boves = Bovicio, ö. Borgo S. Dalmazzo; Henaciano = ?; Monasteriolo = am r. Ufer des Oglio; Albareto = nw. v. Parma?; Pecorile = ?; Bosedana = ?; Lavaltulo = ?; Marturiano = Martarano bei Parma, bei S. Donato; Matricule = Madregalo, w. v. Parma; Somardico = ?; Bucitulo = ?; Colliclo = ?; Albazano = nw. Piacenza am l. Ufer des Po; Suspirium = Sospiro, sö. v. Cremona; Borgo S. Donnino = heute Fidenza, nw. von Parma; Berceto = sw. v. Parma. ‒ Vgl. zu der Urkunde Niccolai, Città e Signori (1941), Anm. 2.

Nachträge

Nachtrag einreichen
Einreichen
Empfohlene Zitierweise

RI II,3 n. 1012, in: Regesta Imperii Online,
URI: http://www.regesta-imperii.de/id/0989-04-05_2_0_2_3_0_279_1012
(Abgerufen am 25.04.2024).